Cup quốc gia Việt Nam và những điều cần biết

Cup quốc gia Việt Nam hay còn gọi với cái tên Nation Cup, là một giải bóng đá được tổ chức hằng năm tại Việt Nam. Giải đấu bao gồm 25 đội bóng tham dự, trong đó có 14 đội đến từ giải đấu V-League 1 và 11 đội từ V-League 2. Đội vô địch Cup quốc gia sẽ có suất tham dự AFC Champions League Two và trận tranh siêu Cup quốc gia với đội vô địch V-League 1. Đương kim vô địch của cup quốc gia hiện tại là câu lạc bộ Đông Á Thanh Hóa.

Logo Cup quốc gia Việt Nam

1. Cúp Quốc gia xuất hiện từ bao giờ?

Năm 1992, Liên đoàn bóng đá Việt Nam chính thức cho ra đời giải Cup quốc gia, giải đấu mở cửa cho tất cả các đội bóng trong hệ thống thi đấu của Việt Nam. Nhà vô địch đầu tiên của giải đấu là câu lạc bộ Cảng Sài Gòn sau khi đánh bại câu lạc bộ Thể Công trong loạt sút luân lưu tại sân vận động Thống Nhất.

2. Thể thức thi đấu cup quốc gia như thế nào?

Trải qua 32 năm hình thành, giải đấu Cup quốc gia đã có những lần thay đổi thể thức để phù hợp hơn với lịch thi đấu của các đội bóng và tăng tính hấp dẫn, thu hút người xem giải đấu nhiều hơn.

2.1 Trước năm 2004

Giai đoạn năm 2004 đổ về trước, giải Cup quốc gia cho phép tất cả các đội bóng tại Việt Nam đều có thể tham dự giải đấu. Các câu lạc bộ bốc thăm chia cặp, thi đấu loại trực tiếp một lượt. Nếu sau 90 phút có tỷ số hòa, các đội sẽ tiến hành đá luân lưu 11m để xác định đội chiến thắng, giống như Cup FA ở Anh. Hai đội thua ở trận bán kết sẽ nhận đồng giải ba.

2.2 Từ năm 2004 đến nay

Việc để cho tất cả các câu lạc bộ đều có thể đăng ký thi đấu đã tạo ra nhiều trận đấu một chiều khi các đội kém hơn hẳn so với đối thủ chủ yếu sẽ không được chơi bóng và phải nhận những trận thua đậm như 5-0, 7-0, điều này khiến người hâm mộ chán nản khi không cần xem đã biết trước kết quả trận đấu. Nhận thấy được tình hình, năm 2004 Liên đoàn bóng đá Việt Nam đã sửa đổi điều lệ thi đấu yêu cầu các đội bóng tham dự gồm 24 đội bóng từ V-League 1 và V-League 2, trong đó có 14 đội V-League 1 và 10 đội V-League 2. Các đội bóng ở V-League 1 không được phép sử dụng cầu thủ ngoại khi thi đấu với những đội bóng ở V-League 2 để tránh tình trạng những trận đấu một chiều, tạo sự cân bằng cho giải đấu. Giải đấu vẫn thi đấu theo thể thức bốc thăm đá loại trực tiếp như trước năm 2004.

Đã có những thời điểm giải đấu chuyển đổi thể thức phải đá 2 lượt trận, lượt đi và lượt về như UEFA Champions League. Nhưng do đá nhiều trận ảnh hưởng tới thể lực và lịch thi đấu dày đặc của cầu thủ nên từ mùa giải 2019, giải đấu đã quay trở lại thể thức loại trực tiếp 1 trận.

Dưới đây là chi tiết vòng thi đấu của giải.

Vòng đấu	Số đội vào thẳng	Số đội bóng từ vòng trước
Vòng loại	20 đội từ V-League 1 và V-League 2	X
Vòng 1/8	- 4 đội lọt vào vòng bán kết mùa trước - 2 đội dự các giải đấu châu lục	10 đội thắng vòng loại
Vòng tứ kết	X	8 đội thắng vòng 1/8
Vòng bán kết		4 đội thắng vòng tứ kết
Vòng chung kết		2 đội thắng vòng bán kết

3. Thời gian diễn ra Cup quốc gia trong bao lâu?

Tính đến mùa giải 2023-2024, Cup quốc gia được tổ chức từ ngày 24/11/2023 đến ngày 7/7/2024 và vẫn chưa có thông báo mới về thời gian thi đấu của mùa bóng 2024-2025. Nhiều khả năng Cup quốc gia mùa giải mới vẫn sẽ được diễn ra trong khoảng thời gian trên.

4. Giải thưởng của Cup quốc gia là bao nhiêu?

Từ mùa giải 2023 đến nay liên đoàn bóng đá Việt Nam đã quyết định tăng giá trị giải thưởng giải đấu để tăng tính cạnh tranh, quyết tâm và cống hiến hơn của các câu lạc bộ trong mỗi trận đấu tại giải. Đội vô địch nhận giải thưởng trị giá lên tới 2 tỷ đồng cùng với chiếc Cup vô địch giải đấu, cộng với đó là một tấm vé tham dự AFC Champions League 2 và trận tranh siêu Cup quốc gia với đội vô địch V-League 1.

Hình ảnh chiếc Cup quốc gia 2024
 

Dưới đây là chi tiết số tiền thưởng của giải đấu qua các vòng.

Thứ hạng	Tiền thưởng
Vô địch	2 tỷ đồng
Á quân	1 tỷ đồng
Đồng hạng 3	500 triệu đồng
Thắng vòng tứ kết	30 triệu đồng
Thắng vòng 1/8	20 triệu đồng
Thắng vòng loại	10 triệu đồng

Nếu một đội bóng thi đấu từ vòng loại và vô địch giải đấu thì số tiền thưởng nhận được sẽ lên tới 2.060.000.000 VNĐ

5. Những trận chung kết đáng chú ý

Giải Cup quốc gia đã từng chứng kiến 32 trận chung kết vô cùng nảy lửa và kịch tính. Cùng điểm lại những trận chung kết hấp dẫn và bất ngờ nhất trong suốt lịch sử giải đấu.

Mùa giải	Đội thi đấu - Kết quả	Đội vô địch
1992	Cảng Sài Gòn 1-1 Thể Công (Pen 5-4)	Cảng Sài Gòn
1993	Quảng Nam-Đà Nẵng 2-1 Tổng cục đường sắt	Quảng Nam-Đà Nẵng
1996	Hải Quan 0-0 Cảng Sài Gòn (Pen 6-5)	Hải Quan
1997	Hải Quan 3-0 Cảng Sài Gòn	Hải Quan
2000	Cảng Sài Gòn 2-1 Công an Thành phố Hồ Chí Minh	Cảng Sài Gòn
2001	Công an Thành phố Hồ Chí Minh 2-1 Công an Hà Nội	Công an Thành phố Hồ Chí Minh
2003	Pisico Bình Định 2-1 Ngân hàng Đông Á	Pisico Bình Định
2005	Đồng Tâm Long An 5-0 Misustar Hải Phòng	Đồng Tâm Long An
2006	Hòa Phát Hà Nội 2-1 Đồng Tâm Long An	Hòa Phát Hà Nội
2011	Navibank Sài Gòn 3-0 Sông Lam Nghệ An	Navibank Sài Gòn
2012	Sài Gòn Xuân Thành 4-1 Hà Nội T&T	Sài Gòn Xuân Thành
2013	SHB Đà Nẵng 1-1 Vissai Ninh Bình (Pen 5-6)	Vissai Ninh Bình
2015	Becamex Bình Dương 4-2 Hà Nội T&T	Becamex Bình Dương
2016	Lượt đi: Than Quảng Ninh 4-4 Hà Nội T&T Lượt về: Hà Nội T&T 1-2 Than Quảng Ninh	Than Quảng Ninh
2017	Lượt đi: Becamex Bình Dương 1-2 Sông Lam Nghệ An Lượt về: Sông Lam Nghệ An 5-1 Becamex Bình Dương	Sông Lam Nghệ An
2018	Becamex Bình Dương 3-1 FLC Thanh Hóa	Becamex Bình Dương
2019	Quảng Nam 1-2 Hà Nội	Hà Nội
2020	Viettel 1-2 Hà Nội	Hà Nội
2023	Đông Á Thanh Hóa 0-0 Viettel (Pen 5-3)	Đông Á Thanh Hóa
2024	Đông Á Thanh Hóa 0-0 Hà Nội (Pen 9-8)	Đông Á Thanh Hóa

6. Những đội bóng nào đã từng lên ngôi Cup quốc gia?

Kể từ khi giải đấu ra đời, có tới 16 đội bóng đã từng vinh dự lên ngôi vô địch tại giải Cup quốc gia, trong đó câu lạc bộ Becamex Bình Dương, Hà Nội và Sông Lam Nghệ An là 3 đội bóng xuất sắc nhất lịch sử giải đấu với 3 lần đăng quang. Hiện nay đương kim vô địch của giải đấu là câu lạc bộ Đông Á Thanh Hóa.

Đương kim vô địch Cup quốc gia 2024 (CLB Thanh Hóa)

Dưới đây là danh sách tổng hợp 16 câu lạc bộ đã từng vô địch Cup quốc gia.

Câu lạc bộ	Số lần vô địch	Năm vô địch
Becamex Bình Dương	3	1994, 2015, 2018
Hà Nội	3	2019, 2020, 2022
Sông Lam Nghệ An	3	2002, 2010, 2017
Đông Á Thanh Hóa	2	2023,2024
Thành phố Hồ Chí Minh	2	1992, 2000
MerryLand Quy Nhơn Bình Định	2	2003, 2004
Ngân hàng Đông Á	2	1998, 2001
SHB Đà Nẵng	2	1993, 2009
Hải Phòng	2	1995, 2014
Long An	1	2005
Thép xanh Nam Định	1	2007
Than Quảng Ninh	1	2016
Sài Gòn Xuân Thành	1	2012
Hòa Phát Hà Nội	1	2006
Navibank Sài Gòn	1	2011
Vissa Ninh Bình	1	2013

7. Cup quốc gia và V-League 1 có điểm gì khác biệt?

7.1 Thể thức thi đấu

Thể thức thi đấu của V-League 2024 sẽ có 14 đội thi đấu vòng tròn 2 lượt, có tổng cộng 26 vòng đấu và 1,5 suất xuống hạng. Câu lạc bộ đứng cuối bảng xếp hạng sẽ bị xuống hạng còn đội xếp thứ 13 sẽ phải đá trận play-off với đội nhì hạng nhất để tranh suất đá tại V-League mùa sau.

Còn với Cup quốc gia, giải đấu có sự góp mặt của 25 đội bóng từ hai giải đấu V-League 1 và V-League 2. Các đội sẽ được bốc thăm chia cặp, đá theo thể thức loại trực trực tiếp 1 trận và không có đội bóng nào phải xuống hạng.

7.2 Giải thưởng

V-League 1 là giải đấu số một quốc gia Việt Nam, vì thế giải thưởng cũng hấp dẫn hơn Cup quốc gia phần nào. Đội vô địch V-League 1 sẽ nhận được số tiền lên đến 5 tỷ đồng, trong khi đó đội vô địch Cup quốc gia chỉ nhận được 2 tỷ đồng. Nhưng đó cũng là một số tiền lớn với các đội bóng tại Việt Nam.

Dù khác nhau về thể thức thi đấu và giải thưởng, nhưng cả V-League 1 và Cup quốc gia đều có một điểm chung là: Hai đội vô địch của hai giải đấu này sẽ có tấm vé tham dự vòng bảng AFC Champions League Two và trận tranh siêu Cup quốc gia mùa giải sau.

8. Các nhà tài trợ của giải đấu

Nhà tài trợ giải đấu Cup quốc gia hiện tại là Công ty Casper nhưng trong quá khứ, giải đấu đã nhiều lần thay đổi nhà tài trợ.

Dưới đây là danh sách các nhà tài trợ đã từng đồng hành cùng giải Cup quốc gia.

Nhà tài trợ	Mùa giải
Pepsi	1997, 1998, 1999, 2000, 2001, 2002
Vinausteel	2003
Sam Sung	2004
Vilube	2005
Vinakansai Cement	2006, 2007, 2008, 2009
Nhựa Hoa Sen	2010, 2011, 2012
Eximbank	2013
Kienlongbank	2014, 2015, 2016
Sứ Thiên Thanh	2017
Sư Tử Trắng	2018
Bamboo Airways	2019, 2020, 2021
BaF Meat	2022
Không có	2023
Casper	2024

9. Các vấn đề trong giải đấu

Dù là một giải đấu lâu đời tại Việt Nam nhưng vẫn còn một số vấn đề về công tác tổ chức giải hay các tranh cãi không đáng có trong trận đấu vẫn chưa được khắc phục hoàn toàn. Một số vấn đề điển hình như:

9.1 Vấn đề trọng tài

Các trận đấu thường không tránh khỏi những quyết định gây tranh cãi của trọng tài. Một số trận đấu đã bị ảnh hưởng bởi những quyết định sai sót đến từ vị vua áo đen, khiến các cầu thủ, đội bóng và người hâm mộ phải bức xúc.

Vấn đề này đã được khắc phục phần nào khi mùa giải 2024 liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) đã sử dụng công nghệ VAR ở những vòng đấu quan trọng để hỗ trợ trọng tài tránh việc trận đấu bị bẻ gãy bởi những quyết định sai lầm.

9.2 Vấn đề tổ chức giải

Một số mùa giải đã gặp phải vấn đề về khâu tổ chức giải, lịch thi đấu hoặc công tác điều hành. Điều này có thể gây ảnh hưởng tới trải nghiệm, phong độ của cầu thủ, người hâm mộ và các đội bóng tham dự giải.

9.3 Các quyết định gây tranh cãi của liên đoàn bóng đá Việt Nam

Có những quyết định sai lầm của Liên đoàn bóng đá Việt Nam trong việc tổ chức giải đấu, chọn địa điểm hay thay đổi thể thức thi đấu khiến các đội bóng và người hâm mộ có những ý kiến trái chiều.